Chuyện về người “cha đẻ của thuốc Berberin” cứu chữa cho nhân loại

Với nhiều năm đóng góp cho nền y học nước nhà, Dược sĩ Phan Quốc Kinh đã góp phần tạo ra những thành tựu xuất sắc. Trong đó còn được mệnh danh là “cha đẻ của thuốc Berberin”

TÌM HIỂU VỀ VỊ “CHA ĐẺ CỦA THUỐC BERBERIN”

Hiện nay, có nhiều loại thuốc hiện đại nhưng Berberin vẫn được coi là “thần dược” chữa bệnh lỵ hiệu quả nhất. Dược sĩ Phan Quốc Kinh, ” cha đẻ của thuốc Berberin”, vừa qua đời ngày 16/8.

Ông sinh ra tại làng Đông Thái, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, là quê hương của nhiều danh nhân, anh hùng dân tộc và các nhà khoa bảng. Năm 1959, khi còn là sinh viên năm cuối trường Đại học Y dược Hà Nội, ông tham gia nghiên cứu bào chế một số loại thuốc từ tâm sen, lá sen, củ bình vôi… Đây là cột mốc đánh dấu con đường nghiên cứu khoa học của ông.

BỆNH TIÊU CHẢY VÀ “CHA ĐẺ CỦA THUỐC BERBERIN”

Nhắc đến các bệnh tiêu chảy, kiết lỵ nhiều người vẫn nghĩ đó là những bệnh thường gặp, dễ chữa, không ăn nhằm gì so với ung thư, HIV ngày nay. Nhưng nửa thế kỷ trước, căn bệnh này là đại dịch mà Việt Nam phải đối mặt.
Khi ấy, Berberin (loại thuốc từ 100% cây cỏ tự nhiên) được coi là “thần dược” cứu sống sinh mạng nhiều người dân.

Hàng trăm loại thuốc Tây hiện đại cùng loại ra đời, nhưng Berberin vẫn được coi là loại thuốc chữa bệnh lỵ công hiệu nhất, luôn có mặt trong tủ thuốc của các gia đình Việt Nam.

Năm 1970, đất nước ta rất khó khăn, thiếu thốn, thiên tai hoành hành, bệnh dịch bùng phát, đặc biệt là bệnh lỵ. Ở miền Bắc, nhiều người bị tiêu chảy liên tục kiệt sức rồi tử vong.

Một cuộc họp khẩn đã triệu tập các GS, nhà y học, dược học hàng đầu bàn biện pháp dập tắt dịch lỵ. Vấn đề được đặt ra là phải tự sản xuất thuốc trong nước càng sớm càng tốt. Lúc này, TS Phan Quốc Kinh mới 35 tuổi, đứng lên thay mặt cho ĐH Y Dược xin nhận nhiệm vụ.

GS Hồ Đắc Di băn khoăn: “Thuốc các anh làm ra liệu có tốt bằng thuốc của phương Tây không?”. TS Kinh khẳng định chắc nịch: “Thầy cứ giao cho chúng em, bọn em hứa sẽ tìm ra loại thuốc đó sớm nhất”.

Nhóm nghiên cứu được thành lập gồm 20 người đã cùng cán bộ, giảng viên, sinh viên đi khắp các làng xã ở miền núi, đồng bằng miền Bắc. Cứ 2 người một xã đến sưu tầm, nghiên cứu các bài thuốc dân gian của các ông lang, bà mế…

Sau 10 ngày, hàng trăm bài thuốc nam điều trị lỵ được đưa về. Nhóm của ông đã chọn ra hơn 20 cây thuốc có khả năng chống vi sinh vật gây bệnh lỵ. Bắt tay ngay vào việc thu hái dược liệu ở Sa Pa (Lào Cai), nhóm chế ra được 2 loại thuốc: Codanxit, Berberin clorid.

Giáo sư Tôn Thất Tùng là người trực tiếp sử dụng Codanxit và Berberin cho chính mình và các bệnh nhân ở Bệnh viện Việt Đức và kết luận thuốc có hiệu quả tốt. Giáo sư Tôn Thất Tùng đã đề nghị Bộ Y tế cho sản xuất quy mô lớn hai loại thuốc này. Bộ trưởng Y tế lúc đó là Giáo sư, bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng cũng dùng thử và khỏi bệnh. Giáo sư đề nghị cung cấp một lượng thuốc để phục vụ đoàn cán bộ cao cấp ngành Y tế chuẩn bị vào miền Nam.

Sau đó, từ các địa phương đã xác nhận Codanxit và Berberin có tác dụng điều trị hiệu quả các bệnh lỵ. Hai loại thuốc này đã góp phần dập tắt dịch lỵ nguy hiểm và phức tạp ở miền Bắc.

Trong báo cáo tại trường Đại Học Hoàng đế London (Anh), TS Kinh nói về việc dập tắt dịch lỵ bằng thuốc Berberin được bào chế từ cây cỏ Việt Nam. Câu chuyện của ông đã làm cả hội nghị kinh ngạc khi chỉ với một USD lúc bấy giờ có thể mua được cả nghìn viên Berberin.

DƯỢC SĨ SÀI GÒN HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG THUỐC BERBERIN

Theo Giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược cho biết: Berberin là loại thuốc có hoạt tính kháng sinh chống viêm. Berberin có nguồn gốc thảo dược, được chiết xuất từ rễ và thân cây vàng đắng.

Công dụng của thuốc Berberin

Berberin điều trị nhiễm khuẩn đường ruột và không làm ảnh hưởng tới sự phát triển bình thường của hệ vi khuẩn có ích ở ruột. Một số kháng sinh đường ruột nếu dùng phối hợp với berberin sẽ hạn chế được tác dụng phụ gây ra bởi các thuốc kháng sinh đối với hệ vi sinh vật đường ruột.

Thuốc Berberin được chỉ định điều trị với hội chứng lỵ, bệnh lỵ trực khuẩn, tiêu chảy, viêm ruột, viêm ống mật. Berberin còn được bào chế thành thuốc nhỏ mắt điều trị viêm kết mạc, đau mắt đỏ do kích thích bên ngoài như (gió, nắng, lạnh, bụi, khói…) và điều trị bệnh đau mắt hột. Ngoài ra, thuốc còn giúp ngăn ngừa nhiễm nấm, bội nhiễm nấm và có tác dụng chống lại tác hại của vi khuẩn tả và E.coli ngoại độc tố bền với nhiệt.

Liều dùng của thuốc Berberin là gì?

• Người lớn: bạn uống 4-6 viên 50mg hoặc 1-2 viên 100mg mỗi lần, 1 ngày 2 lần.
• Trẻ em: tuỳ theo độ tuổi của trẻ mà bạn cho trẻ dùng từ 1/2-3 viên 50mg mỗi lần, 1 ngày 2 lần.

Cách dùng như thế nào?

Bạn nên uống thuốc một lần vào buổi sáng trước bữa ăn, và một lần vào buổi tối trước khi đi ngủ.
Khi uống, nếu có dùng thêm thuốc khác, bạn nên uống cách xa 1-2 giờ.
Bạn không sử dụng thuốc với liều lượng thấp, cao hoặc kéo dài hơn so với thời gian được chỉ định. Sử dụng thuốc quá liều sẽ gây hại tới vị do tính quá hàn của berberin, làm cho tiêu hóa kém đi. Lúc này, bạn ngừng dùng thuốc và uống gừng hoặc viên gừng.

Qua bài viết trên, Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn muốn gửi tới bạn đọc về sự tri ân người cha đẻ của vị thuốc Berberin đã cứu giúp người dân Việt Nam bởi bệnh lỵ nguy hại những năm về trước. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình sử dụng thuốc, bạn hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ.