Gừng là gia vị không thể thiếu trong nhiều món ăn của người Việt, đồng thời là vị thuốc quý mang nhiều công dụng trị bệnh trong YHCT được người bệnh ưa chuộng.
Trong Y học cổ truyền, gừng khô còn có các tên gọi khác như can khương, sinh khương, bào khương. Gừng khô vị cay, tính ôn; vào các kinh tâm, tỳ, phế và vị. Các chất có trong gừng mang đến tác dụng hồi dương thông mạch, ôn trung tán hàn, chống viêm, hạ nhiệt có hoạt tính miễn dịch, kích thích tiêu hóa, giảm đau và giảm ho.
Gừng khô dùng trong các trường hợp như nôn ói, tiêu chảy; đau vùng ngực bụng do lạnh; trụy mạch, tay chân lạnh, ngoài ra còn làm thuốc giải độc nam tinh và bán hạ. Liều dùng 3 – 10g; cách dùng: sắc, nấu, hầm, tán bột.
Contents
Bài thuốc tác dụng trị bệnh trong YHCT có dùng gừng khô
Y học cổ truyền sử dụng trong các bài thuốc Ấm tỳ cầm tả gồm các vị: can khương, cao lương khương liều lượng bằng nhau. Tất cả đem nghiền thành bột mịn, làm thành hoàn. Mỗi lần uống 4 – 8g, uống với nước ấm. Bài thuốc có tác dụng trị đau ngực và đau bụng do lạnh kèm tiêu chảy.
Hay bài thuốc Y học cổ truyền Ôn trung hồi dương gồm: can khương 16g, phụ tử chế 12g, chích thảo 4g. Đem sắc uống. Bài thuốc phù hợp đối với người tỳ vị dương hư, tứ chi lạnh ngắt, mạch yếu.
– Bài thuốc làm ấm vị cầm nôn: Người bệnh có thẻ áp dụng một trong những bài thuốc sau:
- Bài 1: Can khương, bán hạ bằng lượng, nhân sâm. Tất cả đem nghiền thành bột, dùng nước gừng làm hoàn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 8 – 12g. Bài thuốc có tác dụng trị nôn mửa do hư hàn.
- Bài 2: Bán hạ 12g, can khương 8g. Đem nghiền nhỏ thành bột. Mỗi lần uống 4 – 8g, uống với nước ấm. Trị chứng uống lạnh nôn mửa.
– Bài thuốc làm ấm phổi, dịu ho: Phục linh 12g, can khương 4g, cam thảo 4g, ngũ vị tử 4g, tế tân 2g. Sắc uống. Thường dùng khi khí lạnh phạm vào phổi gây ho hen.
– Bài thuốc làm ấm kinh cầm máu: Y sĩ YHCT khuyên dùng một trong hai bài thuốc sau:
- Bài 1: Can khương 8g, ô mai 12g, tông bì 12g. Tất cả đốt thành tro, nghiền mịn. Tất cả đem uống với nước có tác dụng trị phụ nữ bị băng huyết.
- Bài 2: Can khương thiêu tồn tính, nghiền mịn thành bột. Uống bằng nước ấm, mỗi lần 2 – 4g. Dùng cho các chứng đái ra máu, hàn mà thổ huyết, băng huyết.
YHCT mách bạn món ăn bài thuốc có gừng khô
Không chỉ riêng đối với bài thuốc sắc mà những món ăn có chứa gừng cũng mang lại tác dụng tích cực đối với sức khỏe. Đây cũng là một phần kiến thức mà các giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền – Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn luôn chú trọng đến các học viên của mình. Bạn có thể tham khảo để bảo vệ sức khỏe:
– Món ăn bài thuốc Cháo gừng nghệ: Bột can khương 3g, bột nghệ 3g, gạo tẻ 100g, cùng đem nấu cháo. Món ăn rất tốt trong các trường hợp đau quặn vùng thượng vị, tỳ vị hư hàn, nôn ói tiêu chảy (có thể thêm chút đường).
– Món ăn bài thuốc Rượu can khương: Can khương tán thành bột mịn 15g, rượu thường 60ml hâm nóng, thêm chút bột tiêu cùng rồi uống. Bài thuốc tốt cho người cao tuổi đau tức vùng ngực, tê bại tay chân, lạnh chi thể.
– Món ăn bài thuốc Bánh bột bạch truật can khương: Can khương 60g, bạch truật 120g, đại táo bỏ hạt 250g. Tất cả đem tán thành bột mịn, thêm chút hồ nước nhào thành bánh, đem hấp chín, ăn khi đói. 2 ngày 1 lần ăn, dùng cho những đối tượng bị tiêu chảy do hư hàn.
Tuy nhiên đối với phụ nữ có thai hoặc những người âm hư có nhiệt thận trọng khi dùng gừng tươi. Để đảm bảo an toàn, bạn nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc y học cổ truyền, đồng thời khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện và điều trị bệnh theo phác đồ điều trị.