Các nghiên cứu trong Y học cổ truyền và y học hiện đại đều phát hiện và chứng minh tác dụng ức chế, phòng và trị nhiều bệnh như từ thạch sùng hiệu quả.
Thạch sùng có tên khoa học là Hemidaciylus frenatus Schlegel. Thuộc họ tắc kè Gekkonidae; là loài bò sát thường sống trên tường nhà, thường ăn côn trùng nhện, muỗi đậu ở tường cho nên có tên là bích hổ (bích là tường, hổ là con hổ).
Theo y học hiện đại, thành sùng giàu chất béo (11,92 – 15,97%), trong đó có lyzolecitin, cephlin, phosphattidyn serin, lecitin, sphingomyelin, cardiolipin và phosphatidylinontola – một chất giống histamin. Bên cạnh đó còn chứa protid và một loại chất có độc.
Trong một số tài liệu, thạch sùng còn được biết đến với tác dụng ức chế hô hấp, tế bào ung thư gan, trực khuẩn lao và một số loại nấm gây bệnh thường gặp; tác dụng chống co giật, ung thu máu, chữa lao hạch, uy nhược thần kinh, cốt tuỷ viêm, ung thư dạ dày, thực quản, an thần gây ngủ.
Trong Y học cổ truyền, thạch sùng vị mặn, tính hàn, có ít độc, tác dụng bổ phế thận, chỉ khái định suyễn, tán kết giải độc, ích tinh huyết, khứ phong hoạt lạc, trấn tĩnh giản kính (an thần, chống co giật).
Tác dụng trị các chứng bệnh trẻ em kinh phong (co giật), trẻ em cam tích, ho suyễn lâu ngày, viêm đa khớp dạng thấp, trúng phong tê liệt, phá thương phong (uốn ván), tràng nhạc (hạch cổ), khạc ra máu (khái huyết), dương nuy (liệt dương); các chứng đau do ác sang (viêm loét ác tính), thần kinh, cước khí, nấm da,…
Bài thuốc điều trị bệnh từ thạch sùng trong y học cổ truyền
Điều trị chứng tay chân tê bại: Lúa mễ xác sao, thạch sùng, trần bì mỗi vị 20g. Thạch sùng đem sao vàng; một dược, nhũ hương và cam thảo mỗi vị 10g; tất cả tán bột, uống mỗi ngày 12g.
Ngoài ra bạn có thể dùng thạch sùng 2 con, toàn yết (bọ cạp) 9g, địa long 15g, ngưu tất 25g; tất cả sấy khô, tán bột, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 6g.
Chữa ung sang đau nhiều: Thạch sùng sao tồn tính trộn với dầu vừng bôi lên tổn thương.
Điều trị cước khí lở ngứa ở chân: Thạch sùng ngâm với 200ml cồn 90% khoảng 1 tuần, lấy dịch chiết bôi vào tổn thương.
Chữa co giật mạn tính (kinh phong): Thạch sùng 1 con sấy khô giòn, tán bột uống với nước sắc bạc hà cùng một chút ít xạ hương và chu sa kết hợp uống đơn sắc Nhị trần thang.
Điều trị lao hạch và hen suyễn: Thạch sùng bọc trong lá khoai lang hoặc bọc lá chuối đã hơ nóng cho chín mềm rồi nuốt. Ngoài ra, Y sĩ Y học cổ truyền cũng đưa ra bài thuốc khác để bạn tham khảo như: dùng thạch sùng 2 con, hạ khô thảo 6g, sấy khô tán bột chia uống 2 lần trong ngày với rượu vang; hay thạch sùng sấy khô, tán bột, mỗi ngày uống 0,4g với rượu, hoặc kết hợp dùng thạch sùng sao tồn tính, tán bột hòa với dầu vừng bôi lên hạch bị tổn thương.
Hỗ trợ chữa ung thư thực quản, dạ dày “bị ung”: Thạch sùng 1 con sao với gạo cho đến khi gạo vàng đen, tán bột, chia uống 2 – 3 lần với rượu.
Chữa viêm đa khớp dạng thấp: Thạch sùng 10g, ngô công (con rết) 10g, bạch chỉ 20g. Tất cả đem sấy khô, tán bột, uống ngày 2 lần, mỗi lần 4g.
Chữa lao hạch: Thạch sùng sấy khô tán bột, ngày uống 3 lần, mỗi lần 5-10g với ít rượu.
Chữa nấm da: Thạch sùng 5 con và ngô công 5 con ngâm với rượu cao độ, lấy dịch chiết bôi lên tổn thương.
Chữa đau nhức xương cốt: Thạch sùng phơi khô, địa cốt bì, cúc hoa vàng, thanh cao, mỗi vị 12-15g, sắc uống ngày 1 thang.
Tác dụng của thạch sùng cũng được nhắc khá nhiều từ các giảng viên Y học cổ truyền Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn nếu bạn thường xuyên theo dõi.
Thạch sùng mang nhiều giá trị về mặt y học và được áp dụng điều trị tích cực trong các trường hợp cụ thể, nếu muốn biết nhiều hơn về công dụng của các loại thuốc đông y, bạn cũng có thể trang bị cho mình bằng cách đăng ký học Văn bằng 2 Trung cấp Y học cổ truyền với thời gian đào tạo ngắn nhưng mang lại chất lượng giáo dục cao, giúp bạn có thể tự chăm sóc bản thân cũng như những người xung quanh hiệu quả.