U tế bào Schwann là một dạng khối u vỏ thần kinh. U tế bào thần kinh Schwann có thể là khối u lành tính nhưng cũng có thể là khối u ác tính. Tùy vào loại khối u mà sẽ có các cách điều trị bệnh khác nhau.
U tế bào Schwann thường phát triển dọc theo sợi dây thần kinh
Contents
U tế bào Schwann là bệnh gì?
U tế bào Schwann và u sợi thần kinh là các khối u vỏ thần kinh, nghĩa là những loại u thần kinh này được hình thành ở lớp bao phủ xung quanh các sợi thần kinh, có nhiệm vụ dẫn truyền thông tin đến và đi từ não, tủy sống (hệ thống thần kinh) và các phần còn lại của cơ thể. U tế bào Schwann thường là khối u lành tính. Còn u sợi thần kinh lại thường là u ác tính.
U tế bào Schwann hình thành trong vùng mô bao quanh và tách biệt các dây thần kinh. U này được hình thành khi có sự phát triển bất thường của tế bào Schwann – các tế bào hình thành lớp vỏ bao quanh sợi thần kinh.
U tế bào Schwann thường phát triển dọc theo sợi dây thần kinh của đầu và cổ. Một loại u tế bào Schwann là u dây thần kinh tiền đình (hoặc u thần kinh thính giác) ảnh hưởng đến dây thần kinh thông nối giữa não và vùng tai trong, có thể ảnh hưởng đến cảm giác thăng bằng của cơ thể. Mặc dù u tế bào Schwann không di căn nhưng chúng có thể phát triển thành một khối u lớn gây biến chứng chèn ép vào các cấu trúc quan trọng trong não (bao gồm thân não).
Các u vỏ thần kinh cũng có tỷ lệ rất nhỏ là u ác tính. Những loại này được gọi là u vỏ thần kinh ngoại biên ác tính, hoặc các u sợi thần kinh.
Vì u sợi thần kinh có nguồn gốc từ dây thần kinh, chúng được coi là một trong những loại ung thư Sarcoma mô liên kết. Mặc dù ung thư Sarcoma mô liên kết thường khá hiếm, chỉ chiếm ít hơn 1% các loại ung thư được chẩn đoán mỗi năm. Và u sợi thần kinh cũng chiếm tỉ lệ rất nhỏ trong loại ung thư sarcoma mô liên kết này.
U sợi thần kinh thường được tìm thấy ở cánh tay và chân. Tuy nhiên, chúng cũng có thể ảnh hưởng đến vùng lưng dưới, đầu hoặc cổ.
U sợi thần kinh có thể lan truyền dọc theo dây thần kinh. Thể điển hình của chúng thường không di căn đến các cơ quan khác, mặc dù đôi khi cũng có thể di căn đến phổi.
Bệnh gặp nhiều ở những người có rối loạn di truyền, bệnh thoái hóa thần kinh túyp 1
Nguyên nhân gây bệnh u tế bào Schwann là do đâu?
Nguyên nhân gây ra hầu hết các loại u tế bào Schwann và u sợi thần kinh đều chưa rõ. Tuy nhiên, các bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết các u vỏ thần kinh thường gặp nhiều hơn ở những người có rối loạn di truyền, bệnh thoái hóa thần kinh túyp 1 (trước đây gọi là bệnh Von Recklinghausen).
U thần kinh tiền đình có liên quan đến các rối loạn chức năng di truyền có tên là schwannomatosis cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc u tế bào Schwann. Một tỷ lệ phần trăm nhỏ các u sợi thần kinh có liên quan đến tiền căn phơi nhiễm phóng xạ.
Các u vỏ thần kinh thường được chẩn đoán ở người có độ tuổi từ 30 đến 50 tuổi, mặc dù các bệnh này đôi khi cũng có thể ảnh hưởng đến cả trẻ em và người cao tuổi.
Triệu chứng thường gặp của bệnh u tế bào Schwann là gì?
Triệu chứng của U tế bào Schwann có thể bao gồm:
- Một khối u hoặc khối sưng phồng trên mặt có thể gây đau hoặc không đau
- Giảm thính giác hay bị ù tai (u thần kinh tiền đình)
- Giảm khả năng phối hợp và cân bằng (u thần kinh tiền đình)
- Tê, yếu, hoặc liệt mặt
Các triệu chứng của u sợi thần kinh có thể bao gồm:
- Sưng hoặc u bướu ở cánh tay hoặc chân
- Đau hoặc nhức
- Khó cử động tay, chân, bàn chân, hoặc bàn tay
U tế bào Schwann có thể phát triển ở bất kỳ vị trí nào của cơ thể, vì vậy các triệu chứng cụ thể có thể rất khác nhau. Biểu hiện đầu tiên của u tế bào Schwann là có xuất hiện các khối u đáng chú ý, các triệu chứng tương tự như bệnh thần kinh bị chèn ép (chèn ép thần kinh), hoặc có thể kết hợp các triệu chứng với nhau. Các triệu chứng thần kinh thường xảy ra vào giai đoạn muộn. Các triệu chứng có thể mơ hồ, và có thể xuất hiện vài năm trước khi khối u được chẩn đoán
- Sự bất thường về điện sinh lý của hệ thống thần kinh ngoại vi (80%-99%)
- Sự biến dạng ở xương thái dương (80%-99%)
- U tế bào Schwann ngoại vi (80%-99%)
- U tế bào Schwann ở củng mạc (80%-99%)
- U thần kinh tiền đình (u thần kinh thính giác) (80%-99%)
- Loạn cảm đau (30%-79%)
- Liệt mặt (30%-79%)
- Bất thường thính lực (30%-79%)
- Chóng mặt (30%-79%)
- Bất thường về hình thái thực quản (5%-29%)
Bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ phương pháp điều trị bệnh
Có những phương pháp nào điều trị bệnh u tế bào Schwann?
Theo các bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn, phương pháp điều trị u tế bào Schwann phụ thuộc vào kích thước và vị trí của khối u, u lành tính hay ác tính (ung thư), tuổi tác và tình trạng sức khoẻ của người bệnh. U tế bào Schwann có thể không cần điều trị nếu chúng không gây ra triệu chứng. Nhưng đôi khi cần phải phẫu thuật nếu khối u gây chèn ép vào dây thần kinh gây đau hoặc các vấn đề khác. Phương pháp điều trị phổ biến nhất cho các u sợi thần kinh là cắt bỏ chúng bằng phẫu thuật. Phương pháp điều trị vàng cho u tế bào Schwann lành tính là phẫu thuật để loại bỏ khối u. Phẫu thuật thường đem lại kết quả giảm nhanh và hoàn toàn các triệu chứng.
Phương pháp xạ trị thường được sử dụng sau phẫu thuật để giúp giảm nguy cơ tái phát. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể khó khăn nếu khối u nằm gần hoặc bao quanh các dây thần kinh quan trọng, bởi vì các bác sĩ phẫu thuật có thể làm tổn thương dây thần kinh trong khi cố gắng loại bỏ khối u. Ngoài phương pháp phẫu thuật và xạ trị, hóa trị cũng có thể là rất cần thiết. Khi khối u không thể bị loại bỏ, liệu pháp xạ trị liều cao cũng có thể được sử dụng để điều trị trúng đích khối u.
Với các u sợi thần kinh, bác sĩ sẽ tiến hành loại bỏ khối u và các mô xung quanh nó. Các bác sĩ phẫu thuật sẽ cố gắng loại bỏ khối u mà không gây tổn hại quá nhiều đến cánh tay hoặc chân bị tổn thương (gọi là phẫu thuật bảo tồn chi hoặc phẫu thuật tách chi), nhưng nếu không thể loại bỏ khối u, cánh tay hoặc chân có thể bị đoạn. Xạ trị và hóa trị liệu có thể được thực hiện và hoàn thành trước khi phẫu thuật để khối u thu nhỏ lại và có thể loại bỏ dễ dàng hơn, hoặc sau khi phẫu thuật giết chết tất cả các tế bào ung thư nào còn sót lại.