Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ còn chưa được ổn định, cho nên việc theo dõi để phát hiện và xử trí khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa là việc làm cần thiết giúp các bậc cha mẹ an tâm chăm sóc trẻ.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến rối loạn tiêu hóa ở trẻ em
Contents
Trẻ bị rối loạn chức năng tiêu hóa sẽ có những biểu hiện gì?
Rối loạn chức năng tiêu hóa (RLCNTH) ở trẻ em thường biểu hiện các triệu chứng ở dạ dày – ruột kéo dài hay mạn tính tùy theo từng lứa tuổi nhưng không có tổn thương thực thể do bệnh lý. RLCNTH thường biểu hiện bằng các triệu chứng như: nôn trớ, táo bón, tiêu chảy, đau quặn bụng, đau bụng tái đi tái lại, hội chứng ruột kích thích…
Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ là gì?
Theo các bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ, có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến rối loạn chức năng tiêu hóa ở trẻ như:
- Căng thẳng – stress: Stress có tác động trực tiếp tới hệ thần kinh não, ruột, thông tin từ ruột lên não và truyền thông tin từ não xuống ruột là một trong những cơ chế phát sinh RLCNTH. Các stress tâm lý như tức giận, sợ hãi, đau đớn đều liên quan đến rối loạn chức năng của dạ dày – ruột.
- Yếu tố di truyền: Tiền sử gia đình có người bị RLCNTH như đau bụng tái diễn, hội chứng ruột kích thích… thì trẻ sẽ có nguy cơ cao bị các triệu chứng này.
- Tâm lý: Sự lo âu trầm cảm của trẻ cũng ảnh hưởng đến RLCNTH và RLCNTH càng kéo dài thì sự lo âu trầm cảm càng nặng.
- Thực phẩm: Trẻ không dung nạp lactose, dị ứng protein trong sữa bò gây tiêu chảy, chế độ ăn ít chất xơ gây táo bón…
- Thay đổi hệ vi khuẩn ở ruột: Hội chứng ruột kích thích xảy ra sau khi sử dụng kháng sinh, sau các đợt tiêu chảy cấp do nhiễm khuẩn là do sự thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột.
Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn đào tạo kỹ năng chăm sóc trẻ
Khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa thì bố mẹ nên làm gì?
- Trào ngược, trớ: Là tình trạng thức ăn trong dạ dày trào ngược lên thực quản rồi trào ra miệng. Số lần trớ trào ngược là từ 2 lần trở lên trong ngày, kéo dài trong 3 tuần hoặc lâu hơn. Trớ trào ngược thường xuất hiện ở những trẻ khỏe mạnh từ 3 tuần đến 12 tháng tuổi. Hay gặp nhất là lứa tuổi từ 3-4 tháng và sẽ kết thúc khi trẻ hơn 1 tuổi.
- Xử trí trào ngược, trớ bằng cách: Nếu trẻ đang bú mẹ thì các Điều dưỡng viên Cao đẳng Điều dưỡng khuyên nên tăng số lần cho bú, chỉnh sửa tư thế cho bú và sau khi cho bú xong thì bế trẻ đầu cao khoảng 10-15 phút rồi mới đặt trẻ nằm xuống. Nếu trẻ không có sữa mẹ thì sử dụng các sản phẩm sữa bò có chứa tinh bột để làm tăng độ đặc và sánh đặc trong môi trường acid dạ dày, hạn chế trào ngược. Khi trẻ bắt đầu ăn bổ sung thêm bột tình trạng trớ trào ngược sẽ giảm dần. Cần lưu ý khi trẻ bị trớ trào ngược, cần đặt trẻ nằm nghiêng một bên để tránh bị sặc.
- Xử trí táo bón chức năng: Táo bón là hiện tượng phân thải ra ngoài chậm. Phân thường rắn và khô. Số lần đi đại tiện từ 2 lần trở xuống trong 1 tuần. Táo bón hay gặp ở trẻ uống sữa bò. Bà mẹ cho con bú bị táo bón thì con thường dễ bị táo bón hơn. Một số trẻ do tâm lý hay thói quen nín nhịn đi ngoài, lười rặn làm cho phân ứ đọng ở trực tràng gây bón. Trẻ ít vận động, ngồi nhiều ảnh hưởng đến nhu động ruột, mất phản xạ tống phân ra ngoài.
- Xử trí bằng cách thay đổi chế độ ăn: Trẻ nuôi nhân tạo thì mẹ cần pha sữa đúng theo hướng dẫn, nếu cần thì thay đổi loại sữa khác cho phù hợp. Chế độ ăn của bà mẹ cho con bú cần bổ sung chất xơ, uống thêm nước để chống táo bón cho cả mẹ và con, sử dụng các thực phẩm có tính nhuận tràng (khoai lang, khoai sọ), các loại rau xanh (rau khoai lang, rau mồng tơi…), hoa quả chín (đu đủ, xoài, cam…), uống đủ nước, thay đổi hành vi, thói quen sinh hoạt, tập cho trẻ thói quen đi đại tiện mỗi ngày.
- Xử trí đau quặn bụng: đau quặng bụng thường xảy ra ở trẻ dưới 5 tháng tuổi. Biểu hiện bằng triệu chứng quấy khóc (đã loại trừ bệnh lý khác). Cơn khóc kéo dài và lặp đi lặp lại, kéo dài hàng tuần, có khi hàng tháng, sau đó giảm dần và kết thúc. Trong thời gian này trẻ vẫn ăn uống bình thường. Tuy nhiên, tình trạng trẻ quấy khóc kéo dài làm cho cha mẹ lo lắng, ảnh hưởng đến mối quan hệ mẹ con và gây căng thẳng giữa các thành viên trong gia đình. Xử trí bằng cách bế trẻ để bụng trẻ ép sát vào thành bụng mẹ. Xoa bụng cho trẻ. Điều quan trọng là mẹ cần bình tĩnh, dỗ dành trẻ, yêu thương trẻ nhiều hơn.
Lưu ý, khi xử trí các triệu chứng ở trẻ RLCNTH, cần phải theo dõi vì một số rối loạn tiêu hóa chức năng có thể trở thành rối loạn tiêu hóa thực thể.