Một chế độ ăn hợp lý giúp người bệnh cao huyết áp giảm nguy cơ bị tai biến, giảm cân nếu thừa cân béo phì. Vậy chế độ ăn dành cho người cao huyết áp như thế nào?
Người bệnh cao huyết áp nên thực hiện chế độ dinh dưỡng như thế nào?
Contents
Tại sao bệnh nhân cao huyết áp cần phải kiểm soát cân nặng?
Người bệnh cao huyết áp thường kèm theo béo phì hoặc vượt cân. Béo phì và cao huyết áp có thể tăng gánh nặng “làm việc” cho tim. Quan sát trên lâm sàng cho thấy, huyết áp của phần đông người bệnh thường giảm xuống khi được giảm cân, mà cân nặng tăng lên thì huyết áp cũng tăng lên, điều này nói rõ béo phì và huyết áp tỉ lệ thuận với nhau. Khống chế cân nặng, cho dù huyết áp không có thay đổi lớn, các triệu chứng lâm sàng như mỏi mệt, hít thở khó khăn cũng sẽ được cải thiện thấy rõ. Cho nên khống chế hấp thu năng lượng, làm cho cân nặng đảm bảo trong phạm vi bình thường, rất quan trọng đối với việc phòng và điều trị cao huyết áp.
Cân nặng tiêu chuẩn (tính theo kg) = [chiều cao (cm) – 100] x 0,9
Nếu một người trong phạm vi +/- 10% so với cân nặng tiêu chuẩn thì thuộc cân nặng bình thường, nếu cân nặng thực tế vượt quá 10% so với cân nặng tiêu chuẩn thì là quá cân, nếu cân nặng vượt quá 20% so với cân nặng tiêu chuẩn được xem là béo phì.
Bác sĩ Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết, người béo phì nên ăn uống vừa phải để giảm béo, mỗi tuần giảm cân 1 – 2kg là thích hợp. Mỗi kilôgam cân nặng nên cung cấp năng lượng khoảng 25 – 30Kcal.
Người bệnh cao huyết áp cần lưu ý gì khi ăn uống?
Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng chỉ ra một số lưu ý mà người bệnh cao huyết áp cần thực hiện:
- Ít ăn thức ăn giàu chất béo, nhất là chất béo động vật, như thịt mỡ, thức ăn chiên, xào.
- Ít ăn thức ăn giàu cholesterol, như nội tạng động vật gồm tim, gan, ruột, thận.
- Ăn uống thanh nhạt, không ăn quá mặn.
- Ít ăn đồ ngọt, đường saccharose, frutose, glucose đều làm tăng đường máu, mỡ máu, nên ít dùng.
- Tránh hấp thu quá nhiều caffeine, trà đậm, cà phê, ớt…
- Có thể chọn thức ăn bảo vệ mạch máu và có tác dụng giảm mỡ như rau cần, chuối, sơn tra, nấm mèo, củ hành, cà chua, hải sâm, tỏi, nấm hương (đông cô), rong biển…, đều có hiệu quả tốt đối với phòng trị bệnh cao huyết áp, xuất huyết não, nhũn não.
- Ăn ít, chia làm nhiều bữa, không nên ăn quá no, ngày chia ra 4 – 5 bữa.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý để có một trái tim khỏe mạnh
Tại sao người bệnh cao huyết áp cần phải hạn chế chất béo?
Chất béo hấp thu quá nhiều, có thể làm mỡ máu tăng cao, mỡ máu nhiều lại có thể thúc đẩy xơ cứng động mạch, cho nên trong bữa ăn nên hạn chế hấp thu chất béo có nguồn gốc động vật. Khi chế biến, nên tận dụng nhiều dầu thực vật, hạn chế hấp thu cholesterol < 300mg/ngày. Có thể ăn nhiều cá, cá biển chứa axít béo không bão hòa, giúp cholesterol oxy hóa, theo đó làm giảm cholesterol máu, còn kéo giãn sự kết tập của tiểu cầu, ức chế hình thành máu đông, dự phòng trúng phong (tai biến mạch máu não), cá biển còn chứa nhiều axít linoleic, tăng tính đàn hồi đối với mao mạch, dự phòng vỡ mạch máu, có tác dụng nhất định phòng ngừa các biến chứng cao huyết áp. Tốt nhất hàng tuần nên ăn cá 2 – 3 lần.
Tại sao người cao huyết áp nên hạn chế ăn mặn?
Nhiều tài liệu đã chứng minh, ở vùng ăn nhiều muối tỉ lệ mắc bệnh cao huyết áp cao hơn vùng ăn ít muối. Giảm hấp thu muối ăn một cách thích đáng giúp giảm huyết áp, giảm việc giữ nước trong cơ thể. Người bệnh cao huyết áp lượng hấp thu muối ăn hằng ngày nên < 3g hoặc nước tương, nước mắm < 5ml (ăn uống ít muối), có thể chế biến xong món ăn mới thêm muối hoặc nước tương, nước mắm, để đạt được mục đích điều vị. Cũng có thể xào rau xong rồi mới nêm muối hoặc nước tương, nước mắm.
Người bệnh cao huyết áp nên dùng nhiều thức ăn giàu kali, calci nhưng ít natri. Trong tài liệu giảng dạy của Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết khi hạn chế hấp thu muối natri, tăng hấp thu muối kali trong bữa ăn một cách tương xứng, có vậy sẽ ức chế hấp thu muối natri, bữa ăn ít natri giàu kali càng có tác dụng tốt để giảm huyết áp, cũng như thúc đẩy việc bài tiết cholesterol, tăng tính đàn hồi mạch máu, lợi tiểu tốt, cũng như giúp cải thiện khả năng co bóp của cơ tim. Thức ăn chứa nhiều kali gồm khoai tây, khoai môn, cà tím, chuối, thức ăn chứa nhiều canxi gồm chuối, trái cây, canh thịt…
Ngoài ra người bệnh cao huyết áp nên ăn nhiều rau, trái cây vì chúng sẽ cung cấp sinh tố và khoáng chất cho cơ thể. Sinh tố giúp ích cho việc phòng trị cao huyết áp bao gồm vitamin C và E. Vitamin C giúp giảm cholesterol, tăng tính đàn hồi mạch máu. Vitamin E chống oxy hóa mạnh, ngăn ngừa nhiều axít béo không bão hòa oxy hóa, đảm bảo tính hoàn chỉnh của màng tế bào, phòng ngừa xơ cứng động mạch. Khoáng tố có tác dụng nhất định đối với việc ngăn ngừa phát sinh cao huyết áp, bệnh mạch vành, cao mỡ máu.