Dược Sĩ Sài Gòn Hướng Dẫn Sử Dụng Thuốc Diazepam Đúng Cách

Diazepam là một loại thuốc có tác dụng điều trị rối loạn loạn lo âu, các triệu chứng cai rượu, hoặc co thắt cơ và tác dụng an thần, gây ngủ. Vậy cách sử dụng thuốc này như thế nào là đúng nhất?

Thuốc Diazepam có nhiều dạng bào chế khác nhau

Các dạng bào chế của thuốc

Diazepam là loại thuốc an thần, giải lo, gây ngủ, dạng thuốc uống, thuốc tiêm và thuốc trực tràng có hàm lượng như sau:

Thuốc uống: Dạng cồn thuốc 2 mg/5 ml, dạng siro hoặc dung dịch sorbitol; dung dịch uống 5 mg/5 ml, dung dịch uống đậm đặc 5 mg/1 ml; viên nén: 2 mg, 5 mg, 10 mg; viên nang: 2 mg, 5 mg, 10 mg.

Thuốc tiêm: Ống tiêm 10 mg/2 ml, lọ 50 mg/10 ml.

Thuốc trực tràng: Viên đạn 5 mg, 10 mg; dạng ống thụt hậu môn 5 mg, 10 mg.

Tác dụng thuốc Diazepam là gì?

Dược sĩ Phạm Thị Thu Hương – Giảng viên đang công tác tại Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết Diazepam có tác dụng rõ rệt làm giảm căng thẳng, kích động, lo âu, và tác dụng an thần, gây ngủ, ngoài ra, diazepam còn có tác dụng giãn cơ, chống co giật. Thuốc được dùng trong thời gian ngắn để điều trị trạng thái lo âu, căng thẳng, dùng làm thuốc an thần, triệu chứng khi cai rượu.

Diazepam được hấp thu tốt hoàn toàn qua đường tiêu hóa. Nếu tiêm bắp, sự hấp thu của diazepam có thể chậm và thất thường tùy theo vị trí tiêm. Nếu dùng theo đường thụt hậu môn, thuốc được hấp thu nhanh và hầu như hoàn toàn.

Liều lượng và cách dùng

Liều dùng thuốc diazepam cho người lớn

Cơn động kinh liên tục hoặc xử trí cơn động kinh tái diễn cho người lớn

• Người lớn tiêm tĩnh mạch chậm (5 mg/phút) 10 – 20 mg, tiêm nhắc lại sau 30 – 60 phút nếu cần thiết; sau đó có thể truyền tĩnh mạch tối đa là 3 mg/kg trong 24 giờ. Không dùng quá 1/2 liều người lớn. Có thể nhắc lại 12 giờ 1 lần nếu cần, nếu không kiểm soát được co giật thì phải dùng các biện pháp khác.

Liều dùng để điều trị hội chứng cai rượu

• Đối với thuốc uống dùng 10 mg, 3 đến 4 lần suốt 2 giờ đầu tiên, kế đó dùng 5 mg 3 đến 4 lần một ngày khi cần thiết. Đối với thuốc tiêm dùng 5 đến 10 mg một lần, có thể lặp lại sau 3 đến 4 giờ.

Liều dùng cho người lớn để điều trị co thắt cơ bắp

• Đối với thuốc uống dùng 2 đến 10 mg 3 đến 4 lần một ngày;
• Đối với thuốc tiêm dùng 5 đến 10 mg khởi đầu, kế đó 5 đến 10 mg trong 3 đến 4 giờ. Với bệnh uốn ván, cần liều dùng lớn hơn.

Liều dùng điều trị co giật do sốt cao

Thụt dung dịch vào trực tràng là biện pháp được ưa dùng. Trẻ trên 10 kg: 500 microgam/kg (tối đa 10 mg), co giật do sốt cao còn có thể dùng đường tiêm tĩnh mạch chậm (trẻ em 200 – 300 microgam/kg hoặc 1 mg cho mỗi năm tuổi).

Điều trị cắt cơn nghiện ma tuý hoặc rượu

 Tiêm tĩnh mạch chậm (5 mg/phút). Người lớn: 10 mg. Có thể phải dùng liều cao hơn tuỳ theo mức độ nặng của triệu chứng.

Co giật do ngộ độc

 Tiêm tĩnh mạch chậm (5 mg/phút), người lớn: 10 – 20 mg.

Liều dùng thuốc diazepam cho trẻ em

Liều dùng thông thường cho trẻ em để điều trị động kinh

• Cho trẻ dưới 1 tháng tuổi dùng 0,1 đến 0,3 mg/kg/liều tiêm trong 3 đến 5 phút, mỗi 15 đến 30 phút đến liều tối đa 2 mg;
• Cho trẻ sơ sinh lớn hơn 1 tháng tuổi và trẻ nhỏ dùng 0,1 đến 0,3 mg/kg liều tiêm trong 3 đến 5 phút, mỗi 5 đến 10 phút (tối đa 10 mg/liều).

Liều dùng thông thường cho trẻ em để điều trị co thắt cơ bắp

Đối với trẻ 1 đến 12 tuổi:

• Dạng thuốc uống dùng 0,12 đến 0,8 mg/kg/ngày chia làm nhiều liều mỗi 6 đến 8 giờ;
• Dạng thuốc tiêm dùng 0,04 đến 0,3 mg/kg mỗi 2 đến 4 giờ theo nhu cầu, có thể lên đến tối đa 0,6 mg/kg trong 8 giờ.

Dược sĩ hướng dẫn sử dụng thuốc Diazepam an toàn

Chỉ định

Thuốc Diazepam thường được sử dụng trong những trạng thái lo âu, kích động, mất ngủ, có thể sử dụng diazepam cùng với các thuốc chống trầm cảm, sảng rượu cấp, các bệnh tiền sảng và các triệu chứng cấp cai rượu. Cơ co cứng do não hoặc thần kinh ngoại biên, co giật.

Chống chỉ định

Các giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết thuốc chống chỉ định đối với các trường hợp sau đây:

• Không dùng diazepam điều trị bệnh loạn thần mạn.
• Không dùng diazepam cho bệnh mẫn cảm với benzodiazepin và các thành phần khác của thuốc. Nhược cơ, suy hô hấp nặng.
• Không nên sử dụng trong trạng thái ám ảnh hoặc sợ hãi, không sử dụng đơn độc để điều trị trầm cảm hoặc lo âu kết hợp với trầm cảm vì có nguy cơ thúc đẩy tự sát ở nhóm người bệnh này.
• Không nên dùng diazepam trong trường hợp có người thân chết vì có thể bị ức chế điều chỉnh tâm lý.
• Không nên dùng diazepam thời kỳ mang thai vì Diazepam qua nhau thai và vào thai nhi sau thời gian điều trị dài, diazepam có thể gây hạ huyết áp thai nhi ảnh hưởng đến chức năng hô hấp và gây hạ thân nhiệt ở trẻ sơ sinh.
• Không nên dùng diazepam  thời kỳ cho con bú dưới 6 tháng tuổi vì có thể gây ngủ, tích lũy thuốc ở trẻ .

Tác dụng phụ không mong muốn

Thuốc diazepam có thể gây các tác dụng phụ như: sưng mặt, phát ban, khó thở, môi, lưỡi, hoặc họng. Da dị ứng, vàng da, độc tính với gan, transaminase tăng, phosphatase kiềm tăng.Các tác dụng không mong muốn là an thần buồn ngủ với tỷ lệ 4 – 11%.

Bạn phải ngừng sử dụng diazepam và gặp bác sĩ nếu có tác dụng phụ nghiêm trọng như: ảo giác, nhầm lẫn, suy nghĩ hoặc hành vi bất thường nguy hiểm, giảm ức chế, suy nghĩ tự tử hoặc tự làm hại chính mình, có cơn co giật, mất kiểm soát bàng quang, đi tiểu ít hơn bình thường hoặc không có nước tiểu.

Lưu ý khi dùng thuốc diazepam

Thận trọng với người bệnh giảm chức năng gan, thận, bệnh phổi mạn tính, bệnh glôcôm góc đóng hoặc tổn thương thực thể não, xơ cứng động mạch.

Nghiện thuốc ít xảy ra khi sử dụng diazepam trong thời gian ngắn. Triệu chứng cai thuốc cũng có thể xảy ra với người bệnh dùng liều điều trị thông thường và trong thời gian ngắn, có thể có di chứng về tâm sinh lý bao gồm cả trầm cảm.Với người bệnh điều trị dài ngày các triệu chứng trên hay xảy ra hơn và cần chú ý.

Cũng như các benzodiazepin khác cần rất thận trọng khi dùng diazepam điều trị cho người bệnh bị rối loạn nhân cách.

Diazepam tăng tác dụng của rượu, ảnh hưởng đến khả năng tập trung lái xe và điều khiển máy móc.

Thời kỳ mang thai: Diazepam qua nhau thai và vào thai nhi; sau thời gian điều trị dài, diazepam có thể gây hạ huyết áp thai nhi ảnh hưởng đến chức năng hô hấp và gây hạ thân nhiệt ở trẻ sơ sinh. Một số ít trường hợp thấy có triệu chứng cai thuốc rõ ràng ở trẻ mới sinh.

Một số nghiên cứu trên súc vật cho thấy diazepam gây sứt môi, khuyết tật ở hệ thần kinh trung ương và rối loạn ứng xử. Rất hạn chế dùng diazepam khi có thai, chỉ dùng khi thật cần thiết.

Thời kỳ cho con bú: Không dùng diazepam cho người cho con bú dưới 6 tháng tuổi vì có thể gây ngủ, tích lũy thuốc ở trẻ